کمبود آهن چه علائمی دارد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

اگر قبلا با انرژی و شاد بودید و مدتیست که احساس خستگی و ناتوانی می‌کنید ممکن است دچار کمبود آهن شده باشید. فقر آهن یکی از شایع‌ترین کمبود‌هاست و خانم‌ها بیشتر از آقایان در خطرش قرار دارند، دلیل آن هم عادت ماهیانه است. یکی از اصلی‌ترین علائم کمبود آهن خستگی و به نفس نفس افتادن است. وقتی بدن به اندازه کافی آهن در اختیار نداشته باشد تا هموگلوبین تولید کند، تعداد سلول های قرمز خون کاهش می‌یابد و بافت‌ها به سختی اکسیژن مورد نیاز شما را دریافت می‌کنند که منجر به این علائم می‌شود.

اگر آهن کم باشد، فرد دچار کم خونی می‌شود و اگر مقدار این عنصر بیشتر از حد مجاز باشد، خون انسان سمی می‌شود. بدن انسان نمی‌تواند آهن بسازد، بنابراین باید آن را از غذا دریافت کند. پس اگر به صورت روزانه به‌ اندازه کافی آهن دریافت نکنید، دچار فقر آهن می‌شوید. در این مقاله قصد داریم در مورد علائم کمبود آهن و منابع غذایی که آهن زیادی در آنها موجود است، اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم.

علائم کمبود آهن چیست

همانطور که گفتیم، کمبود آهن در درجه‌ی اول منجر به کم خونی می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به کم خونیِ ناشی از فقر آهن علائم خفیفی ‌دارند. شدت علائم تا حد زیادی به سرعت پیشرفت و بدتر شدن کم خونی بستگی دارد. ممکن است علائم را فوراً متوجه شوید، یا اگر کم خونی شما به دلیل یک مشکل طولانی مدت مانند زخم معده ایجاد شده باشد، ممکن است علائم هم به تدریج در بدن شما نمایان شوند.

شایع‌ترین علائم کمبود آهن عبارتند از:

• تنگی نفس حافظه و تمرکز ضعیف عملکرد ضعیف در مدرسه یا محل کار
• ابتلا به عفونت
• انجام تمرینات هوازی به صورت خیلی دشوار
• مشکلات رفتاری در کودکان
• کاهش میل جنسی

البته این علائم می‌توانند ناشی از شرایط پزشکی و بیماری‌های دیگری هم باشند. دیگر علائم فقر آهن عبارتند از:

علاقه به خوردن خاک

اگر در کودکی خاک می‌خوردید، ممکن بود دلیل آن فقر آهن بوده باشد. محققان هنوز هم کاملا نمی‌دانند چرا برخی افراد مبتلا به کم خونی شدید به خوردن موارد غیر غذایی مانند خاک، خاک رس، نشاسته ذرت، تراشه‌های رنگ، مقوا، و تمیز کننده‌ها علاقه دارند. به این حالت پیکا می‌گویند و درک آن سخت است چون بیشتر افراد خجالت می‌کشند بگویند چنین عادتی پیدا کرده‌اند. اما بیمارانی که اطلاع می‌دهند چنین اعتیادی پیدا کرده‌اند معمولا مشکلشان با تجویز مکمل‌های آهن حل می‌شود.

ترک خوردن لب‌ها

به لطف زمستان‌های سخت، اتاق خشک و یا عادت زبان زدن به لب‌ها، بسیاری از افراد با درد ترک لب آشنا هستند. اما حدود یک سوم افرادی که کمبود آهن دارند یک مدل خاص از ترک را تجربه می‌کنند که به ترک گوشه لب معروف است. این ترک‌ها انجام بعضی کارها مانند خوردن، لبخند زدن و حتی داد زدن را سخت و دردناک می‌کند. در یک تحقیق مشخص شد ۳۵ درصد از افرادی که با ترک گوشه لب مواجه هستند فقر آهن دارند. اگر دلیل ترک لب‌هایتان کمبود آهن است، منتظر ماندن برای التیام ترک‌ها چاره کار نیست و باید به دنبال دلیل پنهانی فقر آهنتان باشید تا مانع بازگشت ترک‌ها شوید.

سوزن سوزن شدن

پاها اگر فقر آهن داشته باشید ممکن است گاهی براتان پیش بیاید که روی صندلی بنشینید و اصلا احساس راحتی نکنید، حس می‌کنید دائما باید پایتان را تکان دهید و شاید فکر کنید دچار سندروم پای بی‌قرار شده‌اید. این حس، مانند سوزش، سوزن سوزن شدن و یا احساس خزیدن یک حشره داخل پا خود را نشان می‌دهد. با اینکه پزشکان هنوز درست نمی‌دانند دلیل این اتفاق چیست، برخی تحقیقات اولیه نشان داده که شاید کم‌خونی علت آن باشد.

غذاهای سرشار از آهن کدام اند؟

همان طور که گفتیم، بدن انسان قادر به تولید آهن نیست، پس باید آن را از غذا دریافت کند. بنابراین برای جلوگیری از کمبود آهن، باید رژیم غذایی مناسب و غنی از آهن داشته باشیم. غذاهای غنی از آهن عبارتند از:

• گوشت قرمز و مرغ غذاهای دریایی
• لوبیا
• سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج
• میوه‌های خشک شده مانند کشمش و زردآلو
• غلات، نان و پاستای غنی شده با آهن
• نخود فرنگی

گوشت بزرگترین منبع آهن برای انسان است و بدن انسان آهن بیشتری را از گوشت نسبت به سایر منابع جذب می‌کند. پس اگر به هر دلیلی تصمیم به عدم مصرف گوشت دارید و یا به دلیل قیمت زیاد این ماده‌ی غذایی، مقدار مصرف آن در زندگی شما محدود شده، لازم است تا با مصرف بیشتر غذاهای غنی از آهن و غذاهای گیاهی، کمبود آهن را در بدن خود جبران نمایید.

پیشگیری از کم خونی در نوزادان

برای جلوگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن در نوزادان، در سال اول به کودک خود شیر مادر یا شیر خشک غنی شده با آهن بدهید. شیر گاو منبع خوبی از آهن برای نوزادان نیست و برای نوزادان زیر یک سال توصیه نمی‌شود. پس از ۶ ماهگی، حداقل دو بار در روز کودک خود را با غلات غنی شده با آهن یا گوشت‌های پوره شده تغذیه کنید تا دریافت آهن را افزایش دهید. پس از یک سال، مطمئن شوید که کودکان بیش از ۲۰ اونس (۵۹۱ میلی لیتر) شیر در روز نمی‌نوشند. شیرِ زیاد اغلب جای سایر غذاها از جمله غذاهای غنی از آهن را می‌گیرد.

هرگز مکمل آهن را به کودک خود ندهید، مگر اینکه یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی آن را توصیه کند. کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر مستعد ابتلا به مسمومیت با آهن هستند. به طور کلی، قبل از مصرف مکمل، با یک پزشک تغذیه صحبت کنید تا بفهمید که آیا مکمل آهن برای شما مناسب است یا خیر.

بینه، یک کلیک تا سلامتی